شاخص بورس چیست و چه کاربردی دارد؟

شاخص کل را بهتر بشناسید
حتی اگر اطلاعات زیادی در مورد بورس نداشته باشید حتماً واژه شاخص بورس در رسانههای مختلف به گوشتان خورده است. دراخبار اقتصادی بارها شنیدهاید که برای مثال، شاخص بورس تهران امروز رشد (افزایش) یا افت (کاهش) داشته است. حال این سوال پیش می آید که شاخص بورس چیست؟ چگونه اندازه گیری میشود و برای فعالین بورس چه اهمیتی دارد و نشانگر چیست؟
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه(سنا) و به نقل از همیار سرمایه، شاخص یک معیار آماری است. روش اندازه گیری هر شاخص متعلق به همان شاخص است و نمیتوان رقم فعلی یک شاخص را با شاخص دیگر مقایسه کرد. واژه شاخص ( Index ) همیشه بیانگر عددی است که با استفاده از آن میتوان میزان تغییرات در یک یا چند متغیر، طی یک مدت زمان مشخص را مشاهده کرد. در واقع شما با بررسی یک شاخص، میزان تغییرات متغیر مد نظرتان را اندازه گیری میکنید.
شاخص بورس
شاخص بورس تغییرات کلی بورس را شاخص بورس چیست و چه کاربردی دارد؟ نشان میدهد که با رشد و یا افت مواجه شده است. در نظر داشته باشید که در بورس تنها یک نوع شاخص وجود ندارد بلکه چند شاخص وجود دارد که شرایط بورس را از جنبههای متفاوت بررسی میکند. محاسبه انواع شاخصهای بورس بر اساس فرمولهای قراردادی انجام میگیرد و هر شاخصی بنا بر دادهها و فرمول مورد استفاده میتواند گویای تغییرات خاصی باشد؛ لذا به غیر از شاخص کل قیمت که نشاندهنده تغییرات قیمت کلیه شرکتها است بقیه شاخصها بنا بر نوع محاسبه و شرکتهایی که در آن مورد محاسبه قرار میگیرند باید تفسیر شوند.
با تحلیل این شاخصها میتوان از وضعیت گذشته و حال بورس مطلع شد و در تصمیم گیریهای افراد فعال در بورس تأثیر بسزایی خواهد داشت. در بین این شاخصها چند شاخص از اهمیت ویژهای برای فعالین بورس برخوردارند. از آنجایی که شرکتهای بزرگ و سرمایه دار تأثیر زیادی بر شاخص میگذارند ممکن است رشد و کاهش شاخص بورس ناشی از فعالیت آنها باشد و لزوماً دیگر شرکتها با چنین وضعیتی درگیر نباشند.
در نظر داشته باشید که شاخص، بخصوص شاخص کلی به عنوان شاخص اصلی بورس، وضعیت کلی بورس را نشان میدهد و مثبت یا منفی بودن آن به معنای مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست.
شاخص کل بورس
شاخص کل از شاخصهای اصلی بورس است. این شاخص در بین انواع شاخص های بورس در بین شاخص بورس چیست و چه کاربردی دارد؟ فعالین بورس از پرکاربردترین و حیاتیترین شاخصهاست. شاخص کل نشان دهنده سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس است. تغییرات شاخص کل، میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس را نشان شاخص بورس چیست و چه کاربردی دارد؟ میدهد.
برای مثال، شما از سهام شرکتهای فعال در بورس یک سهم خریداری کردهاید، شاخص کل، هم تغییرات قیمت سهام شما و هم سودهایی که سالیانه شرکتها به شما پرداخت میکنند را نشان میدهد. شاخصها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که به تاریخ مبدأ شهرت دارد میسنجند. بر اساس فرمول تغییر قیمت شرکتهای بزرگتر با سرمایه بیشتر تأثیر بیشتری بر نوسانات شاخص بورس و روند عمومی قیمتها میگذارد. برای بررسی شاخص کل باید این نکته را در نظر داشته باشید که آنچه اهمیت دارد میزان تغییرات این شاخص است نه عدد آن. بازدهی سرمایه گذارانی که در بورس سرمایه گذاری کردهاند به دو روش اندازه گیری میشود. اولی، بازدهی حاصل از دریافت سود نقدی در پایان هر سال است و دومی تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری سهامدار.
شاخص کل نشاندهنده رفتار عمومی تمام فعالهای بازار است. اگر سرمایهگذاران به بازار سهام اقبال نشان بدهند، سمت خریدار کمی سنگینتر از سمت فروشنده میشود. این عدم تعادل شاخص بورس چیست و چه کاربردی دارد؟ شاخص را به سمت بالا هدایت میکند؛ اما خروج سرمایهها از بازار میتواند شاخص را به سمت پایین بکشد. حالا فرض کنید که قیمت هیچ سهمی تغییر نکند آیا باز هم ممکن است شاخص بورس تغییر کند؟ بله! با تغییر در مقدار سود شرکتها تغییر در شاخص اتفاق می افتد. البته در واقعیت هرگز این اتفاق رخ نمیدهد، چرا که تغییر در سود هر سهم قطعاً بر روی قیمت سهام تأثیر خواهد گذاشت.
در این زمینه ، سرمایه گذاران باید به دو نکته توجه کنند:
افزایش شاخص کل، به معنی سودآوری کلیه سهام موجود در بورس نیست، برعکس این مسئله کاهش شاخص کل هم به معنی ضرر در کل سهام موجود در بورس نیست.
یکی از مهمترین مسائل در سرمایهگذاری در بورس تشکیل سبد سهام است. سرمایه گذاران باید از هر صنعتی یک نوع از سهام آن صنعت را در سبد خود داشته باشند. سبد سهام یا پُرتفُوی ترکیبی مناسب از سهام یا سایر داراییها است که یک سرمایهگذار آنها را خریداری کرده است. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم کردن ریسک سرمایهگذاری بین چند سهم است؛ بدین ترتیب، سود یک سهم میتواند ضرر سهام دیگر را جبران کند. یک ضربالمثل معروف میگوید: «همه تخممرغها را در یک سبد نگذارید.»، چرا که ریسک شکستن سبد، باعث نابودی همه تخممرغها خواهد شد.
مفهوم واحد در شاخص
شاخص بر اساس یک واحد تعریف میشود. بدینصورت که اگر شاخص کل بورس در ابتدای سال برای مثال ۱۰ هزار واحد باشد و در پایان سال به ۱۵ هزار واحد افزایش یابد یعنی ۵ هزار واحد افزایش داشته که این به معنای بازده پنجاه درصدی در شاخص کل بورس است.