یک نمونه تحلیل بنیادی سهام

ضرورت شناخت محدودیت‌های بازار پایه و انتخاب سهام با نگاه بنیادی

بازار پایه از محدودیت‌هایی برخوردار است که بیشتر سهامداران از آن بی‌خبر هستند. برای نمونه، اگر سهامداری بیش از یک درصد سهم شرکتی را خریداری کند، به عنوان سهامدار عمده امکان فروش سهام خود را ندارد.

به گزارش بازار به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، مدیرعامل سبدگردان اعتبار با مدنظر قرار دادن شرایط مثبت کنونی بازار سرمایه و در نتیجه فعال شدن مجدد شبکه‌ها و کانال‌های مجازی برای سیگنال‌دهی به سرمایه‌گذاران توصیه کرد: تشویق و ترغیبب به خرید سهام شرکت‌های کوچک با شناوری پایین دام این گروه‌ها و کانال‌هاست. سهامداران نه تنها از خرید سهام شرکت‌های کوچک با شناوری پایین که شرایط بنیادی مناسبی ندارند، بپرهیزند بلکه اساساً از خرید سهام بدون مبنای تحلیل و تکیه بر مؤلفه‌های بنیادی اجتناب کنند. همچنین به نقدشوندگی سهام و اینکه آن شرکت در چه بازاری پذیرفته شده نیز توجه ویژه کنند.

محمد کفاش پنجه‌شاهی با اشاره به موجی که از انتهای سال ۹۸ آغاز و به اَمرداد ۹۹ ختم شد، ادامه داد: یکی از رخدادهای ناگوار طی این مدت، سوءاستفاده عده‌ای از فضای مثبت بازار و حضور کثیری از خریداران ناآگاه بود. ورود نوسهامداران به سمت سهم‌های کوچکی که از لحاظ بنیادی پایه و اساس چندانی نداشتند، تله آنها برای کسب بازدهی‌های بالا برای خودشان بود.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه سهم‌های کوچک از نقدشوندگی پایینی برخوردار هستند، تصریح کرد: قیمت این سهم‌ها با ورود نقدینگی، با سرعت بالایی افزایش می‌یابد. سیگنال‌دهندگان غالبا در این شرایط این سهم‌ها را با قیمت‌های پایینی خریداری می‌کنند و پس از تبلیغات در فضای مجازی و گروه‌های اجتماعی، این سهم‌ها را با قیمت بالاتری می‌فروشند و در نهایت این سهم‌ها روی دست خریداران بی‌اطلاع از شرایط بنیادی سهم می‌ماند.

او افزود: در این دوره، متأسفانه در مواردی قیمت سهم به نصف یا کمتر ‌هم رسید ولی باز هم سهامداران به دلیل اینکه نقدشوندگی این سهم‌ها بسیار پایین است، در صف فروش قفل یک نمونه تحلیل بنیادی سهام شدند و قادر به نقد کردن سهام خود نبودند در نتیجه دچار ضررهای هنگفتی شدند. به بیانی دیگر، عدم توجه خریداران به ریسک نقدشوندگی سهم‌های مزبور، باعث تحمیل ضررهای سنگین به آنها شد.

او با تأکید بر بازار پایه و ویژگی‌های شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار تصریح کرد: ورود شرکت‌ها به بازار پایه، حکایت از این دارد که سهام آنها از پیش‌شرط‌های لازم پذیرش برخوردار نبوده و چون شرکت سهامی عام بوده، سهام آن شرکت قابل معامله در فرابورس شده است. همچنین، ممکن است شرکتی به دلیل از دست دادن شروط لازم پذیرش، اخراجی بوده و به بازار پایه تنزل یافته باشد.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به محدودیت‌های بازار پایه توضیح داد: این یک نمونه تحلیل بنیادی سهام بازار از محدودیت‌هایی برخوردار است که بیشتر سهامداران از آن بی‌خبر هستند. برای نمونه، اگر سهامداری بیش از یک درصد سهم شرکتی را خریداری کند، به عنوان سهامدار عمده امکان فروش سهام خود بدون مجوز شرکت فرابورس را ندارد.

او با اشاره به عواملی که هر سرمایه‌گذاری باید در انتخاب سهم خود لحاظ کند، خاطرنشان کرد: انتخاب سهم حتماً بر اساس عوامل بنیادی باشد تا به هر دلیلی اگر سهم منفی شد و قادر به نقد کردن سهم خود نشدند، حداقل در زمان مجمع سهم از سود نقدی مجمع برخوردار شوند.

همگاهی دائم ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری‌ها
کفاش پنجه‌شاهی در ادامه گفت‌وگوی خود با «سنا» با اشاره به همراهی دو مفهوم اساسی در ادبیات مالی و اقتصادی اظهار کرد: هرگاه از بازده سخن می‌رود، باید به مفهوم ریسک نیز توجه شود. به بیانی دیگر، ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری‌ها باید در کنار یکدیگر لحاظ شوند. عدم توجه به این نکته مشکلات عدیده‌ای را برای سرمایه‌گذاران به همراه دارد.

مدیرعامل سبدگردان اعتبار با اشاره به اینکه مبنای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران باید عوامل بنیادی یا فاندامنتال و سپس عوامل تکنیکال باشد، تأکید کرد: سرمایه‌گذاران باید سهم خود را بر اساس تحلیل‌های بنیادی انتخاب کنند و سپس تحلیل تکنیکال به سهامداران کمک می‌کند تا زمان خرید یا فروش سهم خود را تعیین کنند.

او برای افرادی که از آگاهی یا زمان کافی برای تحلیل سهم‌ها برخوردار نیستند، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را گزینه عاقلانه‌ای برشمرد و گفت: اگر سهامداران از اطلاعات کافی برخوردار نیستند، حتماً با گذراندن دوره‌های آموزشی مرتبط، با مطالعه و آگاهی کامل اقدام به خرید و فروش سهام کنند، در غیر این صورت کار معامله‌گری را به متخصصان این حوزه یعنی مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارند. ورود سرمایه از طریق یک نمونه تحلیل بنیادی سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا سبدهای سرمایه‌گذاری بهترین پیشنهاد برای این دسته از افراد است.

مدیرعامل سبدگردان اعتبار در پایان با اشاره به سبدگردانی غیررسمی توسط افراد بدون مجوز رسمی از سازمان بورس، عنوان کرد: متأسفانه برخی از سهامداران اقدام به واگذاری کد خود به فرد دیگری می‌کنند. این‌گونه خرید و فروش‌ها خارج از نظارت سازمان بورس است. نهادهای مالی مجوزدار، اجازه خرید یا فروش هر سهمی را ندارند و خرید و فروش‌ها بر اساس قرارداد شفاف صورت می‌پذیرد.

تحلیل بنیادی (تحلیل فاندامنتال) چیست؟

در بازارهای مالی مختلف همواره روش های متفاوتی برای تحلیل بازار وجود دارد. یکی از روش های مهم تحلیلی، تحلیل بنیادی یا فاندامنتال (Fundamental Analysis) است که مورد توجه تحلیلگران و بزرگان بازار بوده است. در این مطلب از سایت آکادمی سرمایه سعی داریم شما را با این نوع تحلیل بیشتر آشنا کنیم و در مقالات بعدی در این موضوع، به بیان جزییات و بررسی تحلیل بنیادی (فاندامنتال) در بازارهای بورس ایران، بورس جهانی، فارکس، آتی، ارز دیجیتال، طلا و … می پردازیم. در ادامه به بیان تعریف، هدف و جزییات تحلیل بنیادی خواهیم پرداخت.

تحلیل بنیادی چیست؟

در پاسخ به این سوال متداول که تحلیل بنیادی چیست یا تحلیل فاندامنتال چیست باید بدانید که تحلیل بنیادی دانش بررسی متغیرهای و شرایط اقتصادی، مالی، سیاسی و تاثیر آن بر روی یک دارایی یا شرکت است برای اینکه بتوانیم ارزش حقیقی فعلی و احتمالی آن را در آینده پیش بینی و تحلیل کنیم. در واقع ما در این نوع تحلیل بر اساس عوامل مختلف اقتصادی و سیاسی یک شرکت، سهم، ارز یا موارد دیگر را بررسی می کنیم تا ارزش احتمالی آن را در یک بازه زمانی در آینده پیش بینی کنیم.

به عنوان مثال اگر بر اساس یک خبر اقتصادی تصمیم به خرید یا فروش یک سهام، ارز دیجیتال یا … کنیم ما از روش تحلیل فاندامنتال استفاده کرده ایم.

تحلیل فاندامنتال در بازارهای مختلف

بازارهای مالی در دنیا دارای تنوع زیادی هستند. شاید بازارهایی که بیشتر برای ما اهمیت دارند و اکثر تریدرها در این بازارها مشغول به فعالیت هستند بازارهایی مانند بورس ایران مانند سهام شرکت های مختلف، بورس جهانی یا فارکس، ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و بازار طلا داخلی و خارجی باشد. تحلیل فاندامنتال یا بنیادی در هر یک از این بازارها فاکتورها و عوامل مختلفی دارد که باید بررسی و تحلیل شود.

* برای تحلیل بنیادی در بازار بورس ایران معمولا گزارشات مالی شرکت ها در بازه های زمانی سه ماهه، شش ماهه و سالانه بررسی می شود. همچنین اخبار سیاسی و اقتصادی کشور و نرخ ارز معمولا تاثیر زیادی می تواند بر روی قیمت سهام و ارزش یک شرکت یا صنعت داشته باشد. مثلا افزایش نرخ دلار یا تحریم یک صنعت کاملا بر روند بلند مدت یک شرکت و صنعت تاثیر مستقیم و عمیقی دارد.

* در تحلیل بنیادی بورس های بین المللی و بازار فارکس اخبار اقتصادی و سیاسی، تغییر نرخ بهره کشورها، گزارشات مالی کشورهای مختلف و روابط بین دو یا چند کشور بر روی قیمت ارزها تاثیر گذار است.

* در تحلیل بنیادی بازار ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری، ارزش یک نمونه تحلیل بنیادی سهام کل بازار یا مارکت کپ، حجم معاملات، میزان تراکنش ها، استخراج، نوع پروژه و آینده آن، مورد قبول بودن توسط کشورها و شرکت های دیگر، اخبار سیاسی و اقتصادی جهانی کاملا بر روی قیمت تاثیر مستقیم و مهمی خواهد داشت.

در مورد این نوع تحلیل در هر یک از این بازارهای در مقالات بعدی به طور مفصل به آنها خواهیم پرداخت.

هدف تحلیل بنیادی یا فاندامنتال

هدف نهایی از بررسی و تحلیل به این روش این است که برای دارایی مورد نظر (سهام، ارز، ارزدیجیتال یا …) بتوانیم ارزش کمی تعریف کنیم تا با مقایسه با قیمت فعلی بتوانیم نتیجه بگیریم این دارایی مناسب خرید و فروش یا مناسب برای سرمایه گذاری هست یا خیر. در واقع شما با دانستن ارزش واقعی و ذاتی یک دارایی به راحتی می توانید با ارزش فعلی مقایسه کنید و متوجه شوید که ارزش آن بالاتر می رود یا پایین تر خواهد آمد. معمولا از این نوع تحلیل برای معاملات میان مدت و بلند مدت استفاده می شود.

گزارش شرکت‌های بورسی؛ مبنای تحلیل بنیادی سهام

خرید سهام را نمی‌توان سرسری گرفت و پیش‌پا افتاده تلقی کرد. برای خرید سهام لازم است که تکه‌های متعدد یک پازل را کنار هم بچینید. باید علاوه بر تابلوی سهم، به اطلاعات و اخبار شرکت نیز دسترسی داشته باشید و به آن توجه کنید. آگاهی و اطلاع از این گزارش‌ها و استفاده از آن یکی از مهم‌ترین مسائلی است که اساس تحلیل بنیادی را شکل می‌دهد. شرکت‌های بورسی این اطلاعات را در گزارش‌های خود منتشر می‌کنند که انواع مختلفی دارند.

در این مطلب قصد داریم که به انواع گزارش‌های شرکت‌های بورسی بپردازیم. می‌خواهیم ببینیم شرکت‌های حاضر در بورس اقدام به انتشار چه نوع گزارش‌هایی می‌کنند. در هر یک از این گزارش‌ها اطلاعاتی وجود دارد که قطعا آگاهی از آن‌ها می‌تواند به تصمیم‌گیری درست ما در خرید و فروش سهام کمک شایانی کند. شرکت‌های بورسی (ناشران) با انتشار این گزارش‌ها، آن‌ها را در دسترس سهام‌داران قرار می‌دهند. به این ترتیب افراد می‌توانند در تحلیل‌های خود از آن‌ها بهره برند.

فهرست مطالب با دسترسی سریع

تقسیم‌بندی گزارش‌های شرکت‌های بورسی

در این بخش،‌ قصد داریم گزارش‌های شرکت‌های بورسی را در پنج دسته تقسیم‌بندی کنیم. در ادامه این پنج دسته را با هم مرور می‌کنیم.

صورت‌های مالی

دسته‌ اول گزارش‌های شرکت‌های بورسی مربوط به صورت‌های مالی است. این گزارش‌ها از جمله مهم‌ترین مواردی هستند که شرکت‌ها اقدام به انتشار آن می‌کنند و سهام‌داران با تکیه بر آن، تحلیل‌های خود را انجام می‌دهند. این صورت‌های مالی خود انواع گوناگونی دارند. انواعی نظیر:

• صورت سود و زیان
• ترازنامه
• جریان وجوه نقد
• جداول تولید و فروش شرکت
• پرتفوی شرکت (برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری) و مواردی از این دست.

صورت‌های مالی به دو شکل کلی تدوین می‌شوند. یکی از این دو مورد مربوط به گزارش عملکرد شرکت‌هاست و دیگری به پیش‌بینی عملکرد آن‌ها برای دوره‌های آینده مربوط است. در هر یک از این دو حالت شرکت‌ها گزارش‌های خود را در سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران یا همان سایت کدال به آدرس www.codal.ir درج می‌کنند. به این ترتیب این گزارش‌ها نیز در دسته فاکتورهایی قرار می‌گیرند که در امر خرید و فروش سهام حائز اهمیت هستند.

به عنوان مثال در سایت کدال می‌توانید اطلاعیه‌ای با این عنوان مشاهده کنید: «صورت‌های مالی ۱۲ماهه منتهی به ۱۳۹۹/۰۶/۳۱». این صورت‌ها می‌توانند در بازه‌های زمانی مختلف و به صورت حسابرسی‌شده یا حسابرسی‌نشده باشند.

اگر قصد دارید که کار با سامانه کدال و روش دسترسی به گزارش‌های مختلف شرکت‌ها در آن را بیاموزید، به مقاله «سامانه کدال چیست؟ کلید شفافیت مالی بازار سرمایه» مراجعه کنید.

آگهی مجامع بورسی

نوع دوم گزارش‌های شرکت‌های بورسی مربوط به مجامع است. شرکت‌ها قبل از برگزاری مجامع خود، آگهی دعوت را برای شرکت در این مجامع منتشر می‌کنند. به این ترتیب افراد می‌توانند یک نمونه تحلیل بنیادی سهام پیش از این تاریخ، دست به خرید و فروش سهام بزنند. پس از انتشار این آگهی تصمیم‌هایی که در مجامع گرفته می‌شود، اعلام خواهد شد.

بیشتر بخوانید

در این آگهی‌ها می‌توان توضیحات مربوط به تصمیم‌های اتخاذ‌شده را به همراه جزئیات آن‌ها مشاهده کرد. معمولا این آگهی‌ها در سایت کدال با فرمتی به این صورت قابل مشاهده هستند: «آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده دوره ۱۲ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۰۴/۳۱ شرکت کشت و صنعت جوين».

آگهی‌های مربوط به شفاف‌سازی

اما نوع دیگری از گزارش‌های شرکت‌های بورسی به منظور شفاف‌سازی منتشر می‌شود. در برهه‌های مختلف زمانی، شرکت‌ها عموما بنا به دلایلی خاص اقدام به شفاف‌سازی می‌کنند. به این ترتیب مسائلی نظیر اتفاقات درونی شرکت‌ها، عدم تغییر در سود شرکت‌ها، قراردادهای منعقد شده و تاثیر آن‌ها بر میزان سودسازی شرکت می‌تواند موضوع آگهی‌های شفاف‌سازی باشد. به عنوان مثال آگهی «قطع و رفع نسبی محدودیت مصرف گاز خوراک» پتروشیمی‌ها که تاثیر مستقیمی در میزان سودآوری شرکت‌های فعال در این حوزه دارد، نمونه‌ای از این آگهی‌هاست.

آگهی‌های مربوط به اعضای هیئت‌مدیره

در برخی مواقع تغییراتی در سهام‌داران عمده و اعضای هیئت‌مدیره رخ می‌دهد. به این ترتیب لازم است این موارد در قالب آگهی به اطلاع سهام‌داران برسد. این آگهی‌ها در دو قالب کلی معرفی اعضا یا تغییرات در اعضای هیئت‌ مدیره قابل انتشار هستند. معمولا این گزارش‌ها با عنوان «معرفی یا تغییر در ترکیب اعضای هیئت مدیره» در کدال قابل دسترسی هستند.

آگهی‌های مربوط به افزایش سرمایه

افزایش سرمایه یکی از مهم‌ترین تحولاتی است که در شرکت‌ها اتفاق می‌افتد. این مورد از طریق آگهی‌های افزایش سرمایه به اطلاع همگان می‌رسد. در چنین مواردی، گزارش‌های شرکت‌های بورسی در برهه‌های زمانی خاص و در موضوع مرتبط با افزایش سرمایه منتشر می‌شود. آگهی‌های مربوط به افزایش سرمایه خود زیرمجموعه‌های مختلف دیگری دارند. مثلا طرح توجیهی افزایش سرمایه، مستنداتی که به افزایش سرمایه مربوط است، ثبت افزایش سرمایه، حق تقدم در صورتی که افزایش سرمایه از محل آورده‌ نقدی صورت گرفته باشد و هم‌چنین پذیره نویسی.

بیشتر بخوانید

به عنوان نمونه یک آگهی در این دسته می‌تواند به این صورت باشد: «مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام». در این نوع از آگهی، شرکت بعد از افزایش سرمایه، در زمانی که حق‌ تقدم‌ها قابل معامله هستند، این موضوع را بر روی نماد اصلی سهم و در قالب گزارشی در کدال منتشر می‌کند. به این ترتیب سهام‌داران از مدت‌زمانی که حق تقدم قابل معامله است آگاهی پیدا می‌کنند. آن‌ها در این زمان می‌توانند مبلغ اسمی هر سهم را به حساب شرکت‌ها واریز کنند. همین مثال نشان می‌دهد که توجه به این گزارش‌ها تا چه میزان حائز اهمیت است.

جمع‌بندی

گزارش‌های منتشر یک نمونه تحلیل بنیادی سهام شده از سوی شرکت‌های بورسی در تحلیل بنیادی کاربردهای فراوانی دارند. در واقع تحلیل‌گران بنیادی توجه ویژه‌ای بر روی این گزارش‌ها و اطلاع‌رسانی‌ها یک نمونه تحلیل بنیادی سهام دارند. گزارش‌های شرکت‌ها را می‌توان در پنج دسته کلی تقسیم‌بندی کرد. این گزارش‌ها که مسائلی از قبیل افزایش سرمایه، آگهی مجمع، صورت‌های مالی و شفاف‌سازی را شامل می‌شوند، از سوی ناشران یا همان شرکت‌های پذیرفته شده در بورس در سامانه کدال و در دسترس عموم قرار می‌گیرند.